Beyin Haritası – Arılar Beyin Haritalarını Kullanıyor
Beyin Haritası – Araştırmacılar, arıların çiçeklerden bal toplamak üzere kovanlarından kilometrelerce uzağa giderek, topladıkları yükleriyle kaybolmadan, yeniden kovanlarına dönmelerine hayran kaldılar. Çünkü arılar gidiş ve dönüşlerinde sadece güneş ışığını bir pusula gibi kullanmıyor, aynı zamanda navigasyon için bir tür mental harita da kullanıyorlar.
Memeliler tipik olarak geçtikleri mekanları hafızalarına alarak dönüş yolunu bulurken, arılar, kuşlar ve kelebeklerin güneş ışığını bir navigasyon aracı olarak kullandıkları bilinmektedir. Son araştırma ise arıların oldukça küçük bir beyne sahip olmasına rağmen memeliler gibi beyin haritası yoluyla kompleks bir navigasyona sahip olduklarını ortaya çıkardı.
Araştırmacıları hayrete ve meraka düşüren nokta bu: Bu kadar ince ve küçük bir beyne sahip olan arı, nasıl oluyor da memelilere ait olan Bil işsel Harita (Beyin Haritası – Cognitive Map) gibi karmaşık bir hafızayı kullanabiliyor?
Berlin Açık Üniversitesi’nden NöroBiyolojist Randolf Menzel de bu konuyu merak ediyor. Çünkü bu sonucu ortaya çıkarıp “Proceedings of the National Academy of Sciences” dergisinde yayınlayan da o. Menzel ve takımı yazdıkları makalede, insanların (veya memelilerin) bilişsel haritayı daha çok orta beyni harekete geçirdiklerinde kullanmaya başladıklarını ve beynin sol lobuyla sağ lobunu birlikte kullandıklarında sözgelimi evlerini bulabildiklerine dikkat çekerek, arıların da benzer bir sonuca bu kadar küçük ve ince bir beyinle nasıl ulaşabildiklerini sorguluyor.
Bu konudan Kur’an-ı Kerim de bahseder:
“Rabbin bal arısına şöyle vahyetti: “Dağlardan, ağaçlardan ve insanların kurdukları çardaklardan kendine göz göz ev (kovan) edin. Sonra da her türlü meyveden ye de Rabbinin sana yayılman için belirlediği yolları tut.” diye buyurdu. “Onların karınlarından renkleri çeşit çeşit bir şerbet çıkar ki onda insanlara şifa vardır. Elbette düşünen kimseler için bunda alacak ibret vardır.” (Nahl (Balansı) Suresi, 68. Ayet)
Biz, en iyisi lafı uzatmadan sizi makaleye yönlendirelim: Cheeseman, J. F. et al. Proc. Natl Acad. Sci. USA (2014).
Ayrıca, http ://www. nature .com/news/bees-buiId-menta lmaps- to-get-home-1 .15333
