Batık Maliyet Yanılgısı Nedir?
Batık Maliyet Yanılgısı Nedir: Bireylerin, önceden yatırdıkları para, zaman ve çaba gibi kaynakların boşa gitmemesini düşünerek yanlış bir davranışa devam etmesi veya bağlı kalma eğilimi “Batık Maliyet Yanılgısı” olarak tanımlanmaktadır (Arkes & Blumer, 1985). Bu, öteden beri sürüp gelen veya var olan bir durumu veya bağlantıyı devam ettirmeye çalışmaktır. Bir başka ifadeyle, devam eden bir taahhütten kaynaklanan ön yargı ile statükoyu korumaya çalışma eğilimidir.
Örneğin her şey dahil konseptte çalışan bir otelde tatilini geçiren çoğu kişi bu yanılgıya düşmektedir. “Ödediğim para boşa gitmesin” diye tıka basa yemektedirler. Esasen yaptıkları iş aşırı kilo almalarına sebep olarak, daha fazla maliyetli bir sağlık problemine sebep olabilecektir. Ancak “Batık Maliyet Yanılgısı” bu gerçeği görmelerini engellemektedir.
Benzer şekilde, örneğin kişinin 1000 $ ödeyerek kayıt olduğu bir haftalık eğitimin daha birinci veya ikinci gününde eğitimin kendisine göre olmadığını fark edebilir. Hal böyleyken bu kişinin sadece ilk yatırımı yapmış olması veya eğitimin zaten iki gününe katılmış olması nedeniyle eğitime sonuna kadar katılması gerektiğini düşünmesi de bir tür batık maliyet yanılgısıdır.
Kendinizi batık maliyetlere dayanarak kötü kararlar vermekten kurtarmanın en önemli adımı, “Batık maliyet yanılgısı Nedir?” sorusunun cevabını bilmekten geçmektedir. Sadece bu sorunun cevabını bilmek, gelecekte daha rasyonel kararlar vermenizde size yardımcı olacaktır.
Bu, ilkel beynin hayatta kalmak için kaynaklarını boşa harcamaması gerektiğiyle ilgili oluşturduğu kısa yolla ve orta beyinde yapılan işle ilgili olarak beyinde kurulan duygusal bağlarla ilişkilidir. Bu kısa yol ve duygusal bağlar çoğu kez zayıf analizle karar verme sonuçları doğurmaktadır. Hayatın hızlı akışında çoğu kez rasyonel beynin analiz yapmaya fırsatı yoktur. Mantıklı bir varlık olduğu düşünülen insanın kararlarını çoğu kez ilkel beyin ve duygular yönetmektedir.
Kaynaklar
• Arkes, H. R., & Blumer, C. (1985), The psychology of sunk costs. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 35, 124-140.
• Thaler, R. H. (1999). Mental accounting matters. Journal of Behavioral Decision Making. 12, 183-206.
• David McRaney. “The Sunk Cost Fallacy.” You Are Not So Smart: A Celebration of Self Delusion, March 25, 2011.
