Anısal Hafıza / Epizodik Hafıza Nedir? – Episodic Memory
Hafıza tanımları 1970’li yıllarda şekillenmiştir. Uzun süreli hafızanın temel olarak iki farklı hafızadan oluştuğu fikri ilk olarak Kanadalı Bilim Adamı Dr. Endel Tulving tarafından 1972 yılında ortaya atılmıştır. Bilimsel çevrelerce kabul gören bu görüşe göre uzun süreli hafıza “Bildirilebilen Hafıza” ve “Bildirilemeyen Hafıza” olarak ikiye ayrılmıştır. Bunlardan “Bildirilebilen Hafıza” da kendi içinde “Anısal Hafıza” ve “Anlamsal Hafıza” olarak ikiye ayrılmıştır. Bu yazıda “Anısal Hafıza” veya bir diğer adıyla “Epizodik Hafıza” yakından incelenecektir.
Özet olarak “Anısal / Epizodik Hafıza (Episodic Memory)”, uzun süreli hafıza türünden biri olan “Bildirilebilen Hafıza (Declerative Memory)” veya diğer adıyla Açık Hafıza’nın (Explicit Memory) iki bileşeninden sadece biridir.
Anısal Hafıza Nedir / Epizodik Hafıza Nedir?
“Anısal Hafıza” veya diğer adıyla “Epizodik Hafıza” açıkça ifade edilebilen ve zihinde canlandırılabilen kişisel yaşanmış olayların hafızasıdır. Belirli zamanlarda ve yerlerde meydana gelmiş olan otobiyografik olay ve deneyimlerin toplamıdır.
Birkaç örnek verilirse epizodik hafızanın ne olduğu daha net anlaşılabilir.
Anısal Hafıza/ Epizodik Hafıza Örnekleri
- Halatla ilk yüksekten atlama olayınızı ve heyecanınızı hatırlamanız,
- İlk uçağa binme anınızı hatırlamanız,
- Azgın bir köpeğin size ıssız bir sokakta gece saldırdığını hatırlamanız,
- Geçirdiğiniz bir trafik kazasını hatırlamanız,
- Kız veya erkek arkadaşınız içinhazırladığınız bir kek pişirme olayını hatırlamanız,
- Bıçakla elinizin kesildiği anı hatırlamanız,
- Nişan törenininizi ve gelen misafirleri hatırlamanız,
- Çocukluğunuzda çok özel hediyelerin verildiği bir yaş gününüzü hatırlamanız,
Bu tip, kişisel olarak yaşadığınız, karşılaştığınız olayların depolanması ve hatırlanması anısal hafıza tarafından gerçekleştirilmektedir.
Daha önceden hatırladığınız bir olayı artık hatırlamıyor olmanız o bilginin anısal hafızadan silindiği anlamına gelir. Anısal hafıza tecrübeden elde edilen bir bilgi olursa, bu bilgi semantik hafızayla ilgili bir bilgi olur. Örneğin çocukluğunuzda elinize dökülen kaynar suyun elinizi yaktığı bir olayı hatırlamanız “anısal hafıza” ile ilgili iken, bu olaydan çıkardığınız genel ders olan “Kaynar su üzerine veya eline dökülürse yakar!” gerçeği veya bilgisi “anlamsal” veya “semantik hafıza” türüdür.
Anısal Hafıza ile Anlamsal Hafıza arasındaki farkın ne olduğunu incelemek için aşağıda verilen linke tıklayabilirsiniz.
Uzun Süreli Hafıza ve Anlamsal Hafıza Nedir?
